مطالعه الگوی تجویز داروهای موثر بر سیستم اعصاب مرکزی در نسخ بیمه پزشکان شهر تبریز در سال 1378

امروزه به دلایل مختلف اجتماعی، اقتصادی، فرهنگی و... مصرف داروهای موثر بر سیستم اعصاب مرکزی (CNS) در حال گسترش است. لذا با توجه به اهمیت و گستردگی تجویز این داروها، الگوی تجویز 5 گروه از داروهای مذکور (شامل آرامبخش - خواب آورها، ضد افسردگی‌ها، ضد صرع‌ها، داروهای ضد جنون و داروهای ضد پارکینسون) در شهر تبریز مورد بررسی قرار گرفت. تعداد 1461 نسخه بیمه از نسخ پزشکان شهر تبریز در 6 ماهه اول سال 1378 در سه نوبت مختلف از 24 داروخانه که بصورت تصادفی انتخاب شده بودند جمع آوری و تجزیه و تحلیل شدند. نتایج حاصله گویای این بودند که:1- بطور میانگین، 0.3±3.65 قلم دارو به ازای هر نسخه در نسخ پزشکان شهر تبریز تجویز گردیده است که بیش از 1.8 برابر استاندارد علمی دنیاست. 2- از 1461 نسخه بررسی شده، 288 نسخه (19.71%) دارای حداقل یک قلم داروی موثر بر CNS بود. 3- بیشترین درصد از کل نسخ مورد بررسی متعلق به پزشکان عمومی بوده (41.41%) و در عین حال، 18.34 درصد نسخ آنان حاوی حداقل یک قلم داروی موثر بر سیستم عصبی مرکزی بود. 4- زنان به صورت کاملا معنی داری بیشتر از مردان، داروهای موثر بر CNS دریافت نموده‌اند به طوری که 62.15% این نسخ برای زنان و 35.77% برای مردان تجویز شده است(P<0.01) 5- میانگین سنی زنان دریافت کننده داروهای مذکور 4.2±41.67 سال و در مورد مردان 4.7±46.29 سال و برای افراد زیر 12 سال، 0.5±4.66 سال بود. 6- در هر دو جنس، داروهای آرامبخش - خواب آور بالاترین درصد تجویز را داشته اند ولی به طور معنی داری تجویز این گروه از داروها برای زنان بیش از مردان بود(P<0.05) از طرفی درصد تجویز داروهای ضد صرع در مردان به طور کاملا معنی داری بالاتر از زنان بود (P<0.01) و 7 - قریب 59 درصد نسخ محتوی داروهای موثر بر CNS، حاوی یک قلم و 26 درصد آنها دارای 2 قلم و مابقی آنها (حدود15%) دارای 3 الی 6 قلم از داروهای موثر بر CNS بودند. 8- حدود 95% از نسخ روانپزشکان، 58.18% نسخ متخصصین مغز و اعصاب و 36.66% نسخ متخصصین طب توانبخشی حاوی داروی موثر بر CNS بوده و به ترتیب بیشترین درصد تجویز داروهای موثر بر CNS را از کل نسخ مربوطه، به خود اختصاص داده‌اند و پس از ایشان متخصصین قلب و عروق، داخلی، پزشکان عمومی، جراحی عمومی، گوش و حلق و بینی، عفونی، ارتوپدی، زنان و زایمان و کودکان قرار داشتند.تجویز صحیح داروهای موثر بر CNS و رعایت استانداردهای علمی نسخه نویسی و همچنین اندازه گیری سطوح خونی این دسته از داروها و محدودتر شدن تجویز آنها با یکدیگر و با سایر داروها و تجویزشان در حد امکان، بوسیله متخصصین مربوط می‌تواند در افزایش کارایی درمانی آنها موثر باشد.